gulutamin

Gulutamin Nedir?

exvitamin Glutamin, yaygın olarak bilinen ve yarı esansiyel olarak sınıflandırılan bir aminoasittir. Yani vücutta doğal olarak üretilse de dışarıdan beslenme ya da takviye almak suretiyle desteklenmesi gerektiği anlamına gelmektedir.

Çünkü gulutamin kas dokusunda en fazla bulunan aminoasit grubudur ve yoğun egzersizler sırasında seviyeleri ciddi oranda düşebilir.

Özellikle sporcuların yaptığı egzersizler sırasında harcanan gulutamin miktarı günlük alımdan daha fazladır.

Amino asitlerin stabilitesi olumsuz çevresel faktörlerden kolaylıkla etkilenebilmektedir.

Bu nedenle glutamin sıcak yiyecek ve içecekler ile birlikte tüketilmemelidir. Aksi takdirde denatürasyona (çeşitli etkenler sebebiyle yapısal geri dönüşsüz bozulmalar) uğrar ve beklenen faydayı göstermezler.

Glutamin insan vücudunda kaslarda, böbrekte, beyinde, karaciğerde, akciğerlerde yağ dokularında ve kalpte doğal olarak bulunabilir..

Ancak gulutamin amino asidinin en çarpıcı etkileri kas ve bağışıklık sistemi üzerinde gözlenmektedir,

bu nedenle sporcular tarafından gıda takviyesi olarak sıklıkla kullanılır.

Çünkü ağır egzersizlerin ardından kaslardaki glutamin seviyesi hızla düşer ve vücuttaki inflamasyonun artması gibi olumsuz durumların oluşmasına neden olur.Glutamin (sembol Gln veya Q ) ^[4] , proteinlerin biyosentezinde kullanılan bir α-amino asittir ..

Glutamin Metabolizması

Glutamin amino asidinin metabolizasyonu sırasında glutatyon isimli bir yan ürün  oluşur..

Bu yan ürün hücre içerisinde en çok bulunan antioksidanlar arasında yer alır ve hücreleri oksidatif stresten korumak gibi çok önemli görevleri vardır.

Gltamin yapısında iki amin grubu bulundurur, dolayısıyla DNA ve RNA gibi hayati öneme sahip nükleik asitlerin sentezinde ihtiyaç duyulan nitrojenin taşınmasında görev alır. Ayrıca hücrelerin bölünme hızını arttırmak ile birlikte azotun organlar arasında transferini sağlar.

Gltamin metabolizmasında iki çeşit enzim rol oynamaktadır. Bu enzimler hücre içinde görev alır, enzimlerin ilki gltaminin sentezini sağlarken ikincisi ise yıkımının gerçekleşmesini ve glutatyon yan ürününün oluşmasını sağlar.

Stres, vücudu doğrudan etkileyen ve vücudun metabolizmasını bozucu etkiler gösterir dolayısıyla kaslardan kan dolaşımına gulutamin salınımı artar. Kanser gibi kompleks rahatsızlıklarda da bu durum gözlenir, ancak iskelet kaslarından kan dolaşımına geçen gulutamin miktarı daha fazladır. Bu nedenle kanser ile mücadele aşamasında gulutamin desteğine başvurmak tümör büyümesini yavaşlatıcı etki gösterir.

Gulutamin Eksikliği Nelere Yol Açar?

Glutamin eksikliği birçok sebepten kaynaklı gözlenebilir. Vücuttaki l-gultamin metabolizmasında yaşanan aksaklıklar, katabolik stres (sepsis, yanık), cerrahi müdahale, kemik iliği nakilleri, beslenme ile yetersiz alım, vücutta meydana gelen fiziksel travmalar, ciddi kas kayıplarına neden olabilen hastalıklar bu nedenler arasında sayılabilir. Kan plazmasındaki gltaminin normal konsantrasyonu 500-800 μmol/L kadardır bu seviyenin altında ciddi düşüşlerin yaşanması gultamin eksikliği şeklinde tarif edilebilir. Gultamın eksikliği vücutta bir takım olumsuz etkilere neden olabilir, bu etkiler şu şekildedir:

• Radyasyona karşı toleransın azalmasına yol açabilir.
• Radyoterapi ve kemoterapi sonucunda oluşan doku hasarlarının artmasına neden olabilir.
• Metabolik bozukluklara neden olabilir.
• İnsülin direnci gelişebilir.
• Hiperlipidemi ortaya çıkabilir.
• Kas yıkımı oluşabilir.
• Pnömoni ve sepsis gibi enfeksiyona bağlı komplikasyonlarda immünsupresyona (bağışıklık sisteminin aktivitesinin azalması) neden olabilir.
• Bağırsak mukozasında morfolojik değişiklikler oluşturabilir.
• Hepatik üretimde artışa ve bağırsak-bariyer fonksiyonunda azalmaya neden olabilir.
• Doğal katil hücrelerin azalmasına sebep olarak tümör büyümesine yol açabilir.
• Kan konsantrasyonunda yaşanan düşüklük, bağışıklık hücreleri fonksiyonunda bozukluklara neden olabilir.
• Bu durum kötü klinik sonuçlara ve hatta ölüme bile yol açabilir.

Ayrıca gultamin amino asidinin yan ürünü olan glutatyon konsantrasyonunun düşüklüğünde; HIV ve hepatit C enfeksiyonları, siroz, tip 2 diyabet, kalp krizi (miyokard infarktüsü) ve ülseratif kolit gibi hastalıklar da gözlenebilmektedir.

Gulutamin Ne İşe Yarar?

Gultaminin biyolojik önemi ilk defa 1873 yılında kabul edilmiştir. Bu kabul, gltaminin proteinlerin yapısal bileşenlerinden biri olmasının keşfi ile gerçekleşmiştir. Ardından bitkilerde bol miktarda glutamine rastlanmıştır.

Kısa bir zaman sonra ise memelilerinde gltamini doğal olarak üretebildiği tespit edilmiştir. Neredeyse tüm canlıların üretebildiği ve vücut dengesinin korunması için gerekli olan bu amino asitin ne işe yaradığı ve sağladığı faydalar sıklıkla merak edilmektedir.

Gltamin faydaları ve “Gltamin ne işe yarar?” sorusunun cevapları şu şekilde sıralanabilir:

• Bağırsaklarda yer alan epitel hücrelerine, hızla bölünen kolonosit, fibroblast, lenfosit ve enterosit hücrelerine birincil dereceden yakıt sağlar.
• Bağırsak bariyer fonksiyonunu korur.
• Diğer amino asitlerin sentezine aracılık ederek müsin (mekanik destek sağlayan mukozal glikoprotein) oluşmasına ve bağırsak yüzeyi bütünlüğünün korunmasına katkı sağlar.
• Glutatyon isimli antioksidanın öncü bileşiğidir. Glutatyon antioksidanı oksidatif stres ile savaşır ve enflamasyon oluşumunu engeller.
• Yağsız vücut ağırlığının korunmasına destek sağlar.
• Hücre ölümünü azaltır.
• Ameliyat öncesi veya sonrasında hastalar ve sporcular için klinik beslenme takviyelerinin içinde yer alarak bağışıklık fonksiyonlarını güçlendirir.
• Escherichia Coli gibi bakteriyel enfeksiyonların oluşum mekanizmasını önler.
• Asit stresi ve bakır toksisitesinin etkilerini önler.
• İrritabl bağırsak sendromu (IBD), crohn hastalığı ve ülseratif kolit hastalıklarına neden olan dengesiz sitokin üretimini düzenleyerek inflamatuar etkileri giderir.
• Enerji metabolizmasında rol oynar.
• Karaciğer hücrelerinin çoğalmasını sağlar.
• Doku onarım sürecinde, hücre içi yollarda ve patojen maddelerin tanınmasında rol oynar.
• Otoimmünite ve antitümör etkileri vardır.
• Antrenman sonrasında toparlanma süresini kısaltır.
• İnsülin direncini azaltır.
• Egzersiz öncesinde kasların toparlanma sürecini hızlandırır. Bu şekilde egzersize bağlı inflamasyonun oluşmasını azaltır.
• Nitrojenin ihtiyaç duyulan dokulara taşınmasını sağlar.
• Büyüme hormonunun aktivitesini arttırır ve karbonhidrat ların sentezinde görev alır.
• Protein sentezinde ve parçalanmasında doğrudan rol oynar.
• Yorgunluğu ve kas ağrılarını giderir.
• Şeker tüketimini azaltır ve açlık hissinin oluşmasını geciktirir.
• Sporcular tarafından susuzluk hissini giderici olarak kullanılabilir.
• Gastrointestinal fonksiyonlarını düzenler.
• Tümör hücrelerinin büyümesini ve gelişmesini baskılar.
• Klinik enfeksiyonlardan dolayı yatan hastaların hastanede kalış süresini kısaltır.
• Radyoterapi ve kemoterapi süreçlerine destek sağlar.
• kaynak.
• “FDA orak hücre hastalığı için yeni tedaviyi onayladı” . ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) (Basın açıklaması). 7 Temmuz 2017 . Erişim tarihi : 10 Temmuz 2017 . Bu makale, kamu malı olan bu kaynaktan alınan metni içermektedir .
• ^ Batı, Robert C., ed. (1981). CRC Kimya ve Fizik El Kitabı (62. baskı). Boca Raton, FL: CRC Basını. P. C-311. ISBN 0-8493-0462-8..
• ^ “Hamilelikte Glutamin Kullanımı” . Drugs.com . 30 Eylül 2019 . Erişim tarihi: 23 Nisan 2020 .
• ^ “Amino Asitler ve Peptitler için İsimlendirme ve Sembolizm” . IUPAC-IUB Biyokimyasal İsimlendirme Ortak Komisyonu. 1983. 9 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi . Erişim tarihi: 5 Mart 2018 .
• ^ Tıp Enstitüsü Gıda ve Beslenme Kurulu (2006). “Protein ve Amino Asitler”. Otten JJ, Hellwig JP, Meyers LD (ed.) içinde. Diyet Referans Alımları: Besin Gereksinimlerine İlişkin Temel Kılavuz (PDF) . Washington, DC: Ulusal Akademiler Basını. P. 147.ISBN _  978-0-309-10091-5. 9 Mart 2014 tarihinde orjinalinden (PDF) arşivlendi .
• ^ Lacey JM, Wilmore DW (Ağustos 1990). “Glutamin şartlı olarak gerekli bir amino asit midir?”. Beslenme İncelemeleri . 48 (8): 297–309. doi : 10.1111/j.1753-4887.1990.tb02967.x . PMID2080048 . _ 
• ^ ^{a b c d e}Şuraya atla: Brosnan JT (Haziran 2003). “Organizmalar arası amino asit taşınması ve düzenlenmesi” . Beslenme Dergisi . 133 (6 Ek 1): 2068S–2072S. doi : 10.1093/jn/133.6.2068S . PMID12771367 . _ 
• ^ ^a bŞuraya atla: Corbet C, Feron O (Temmuz 2015). Corbet C, Feron O (ed.). “Metabolik ve zihin değişimleri: kanserde glikozdan glutamin ve asetat bağımlılıklarına”. Klinik Beslenme ve Metabolik Bakımda Güncel Görüş . 18 (4): 346–353. doi : 10.1097/MCO.0000000000000178 . PMID26001655 . _ S2CID 1478014 .  
• ^ Salon JE, Guyton AC (2006). Tıbbi Fizyoloji Ders Kitabı (11. baskı). St. Louis, Mo: Elsevier Saunders. P. 393.ISBN _ 978-0-7216-0240-0.
• ^ Aledo JC (Temmuz 2004). “Hızla bölünen hücrelerde glutaminin parçalanması: atık mı yoksa yatırım mı?”. BioEssays . 26 (7): 778–785. doi : 10.1002/bies.20063 . PMID15221859 . _ 
• ^ ^a bŞuraya atla: Yuneva M, Zamboni N, Oefner P, Sachidanandam R, Lazebnik Y (Temmuz 2007). “Glutamin eksikliği, ancak glikoz eksikliği, insan hücrelerinde MYC’ye bağımlı apoptozu tetikler” . Hücre Biyolojisi Dergisi . 178 (1): 93–105. doi : 10.1083/jcb.200703099 . PMC2064426 . _ PMID17606868 . _  
• ^ Dabrowska K, Skowronska K, Popek M, Obara-Michlewska M, Albrecht J, Zielinska M (2018). “Amonyak Nörotoksisitesinde Glutamat ve Glutamin Taşınmasının Rolleri: Son Teknoloji ve Soru İşaretleri”. Endokrin, Metabolik ve Bağışıklık Bozuklukları İlaç Hedefleri . 18 (4): 306–315. doi : 10.2174/1871520618666171219124427 . PMID29256360 . _ S2CID 26569656 .  
• ^ ^a bŞuraya atla: Yamamoto T, Shimoyama T, Kuriyama M (Nisan 2017). “Crohn hastalığı için diyet ve enteral müdahaleler”. Biyoteknolojide Güncel Görüş . 44 : 69–73. doi : 10.1016/j.copbio.2016.11.011 . PMID 27940405 . 
• ^ Jiang L, Shestov AA, Swain P, Yang C, Parker SJ, Wang QA ve diğerleri. (Nisan 2016). “İndirgeyici karboksilasyon, ankrajdan bağımsız büyüme sırasında redoks homeostazisini destekler” . Doğa . 532 (7598): 255–258. Bibcode : 2016Natur.532..255J . doi : 10.1038/nature17393 . PMC4860952 . _ PMID27049945 . _  
• ^ Welbourne TC (Mart 1979). “İşleyen sıçan böbreğinde glutatyona amonyak üretimi ve glutaminin dahil edilmesi”. Kanada Biyokimya Dergisi . 57 (3): 233–237. doi : 10.1139/o79-029 . PMID436006 . _ 
• ^ DeBerardinis RJ, Mancuso A, Daikhin E, Nissim I, Yudkoff M, Wehrli S, Thompson CB (Aralık 2007). “Aerobik glikolizin ötesinde: dönüştürülmüş hücreler, protein ve nükleotit sentezi ihtiyacını aşan glutamin metabolizmasına girebilir” . Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri . 104 (49): 19345–19350. Bib kodu : 2007PNAS..10419345D . doi : 10.1073/pnas.0709747104 . PMC2148292 . _ PMID18032601 . _  
• ^ DeBerardinis RJ, Lum JJ, Hatzivassiliou G, Thompson CB (Ocak 2008). “Kanserin biyolojisi: metabolik yeniden programlama hücre büyümesini ve çoğalmasını hızlandırır” . Hücre Metabolizması . 7 (1): 11–20. doi : 10.1016/j.cmet.2007.10.002 . PMID18177721 . _ 
• ^ Newsholme P (Eylül 2001). “L-glutamin metabolizması sağlıkta, yaralanma sonrasında, ameliyatta veya enfeksiyonda bağışıklık sistemi hücreleri için neden önemlidir?” . Beslenme Dergisi . 131 (9 Ek): 2515S–2522S, tartışma 2522S–4S. doi : 10.1093/jn/131.9.2515S . PMID11533304 . _ 
• ^ Fernandez-de-Cossio-Diaz J, Vazquez A (Ekim 2017). “Kanser hücrelerinde aerobik metabolizmanın sınırları” . Bilimsel Raporlar . 7 (1): 13488. Kaynak kodu : 2017NatSR…713488F . doi : 10.1038/s41598-017-14071-y . PMC5647437 . _ PMID 29044214 .  
• ^ Drauz K, Grayson I, Kleemann A, Krimmer HP, Leuchtenberger W, Weckbecker C (2007). “Amino asitler”. Ullmann’ın Endüstriyel Kimya Ansiklopedisi . Weinheim: Wiley-VCH. doi : 10.1002/14356007.a02_057.pub2 .
• ^ Newsholme P, Lima MM, Procopio J, Pithon-Curi TC, Doi SQ, Bazotte RB, Curi R (Şubat 2003). “Hayati metabolitler olarak glutamin ve glutamat” . Brezilya Tıbbi ve Biyolojik Araştırma Dergisi = Revista Brasileira de Pesquisas Medicas e Biologicas . 36 (2): 153–163. doi : 10.1590/S0100-879X2003000200002 . PMID12563517 . _ 
• ^ ^a bŞuraya atla: Watford M (Eylül 2015). “Glutamin ve glutamat: Esansiyel olmayan veya esansiyel amino asitler?” . Hayvan Besleme . 1 (3): 119–122. doi : 10.1016/j.aninu.2015.08.008 . PMC5945979 . _ PMID29767158 . _  
• ^ “GlutaSolve, NutreStore, SYMPT-X GI, SYMPT-X Glutamin (glutamin) İlaç Yan Etkileri, Etkileşimler ve eMedicineHealth ile İlgili İlaç Bilgileri” . eTıpSağlık . Erişim tarihi: 24 Ocak 2017 .
• ^ ^a bŞuraya atla: Garlick PJ (Eylül 2001). “Glutamin ve diğer amino asitlerin güvenliğinin değerlendirilmesi” . Beslenme Dergisi . 131 (9 Ek): 2556S–2561S. doi : 10.1093/jn/131.9.2556S . PMID11533313 . _ 
• ^ Shao A, Hathcock JN (Nisan 2008). “Taurin, L-glutamin ve L-arginin amino asitleri için risk değerlendirmesi”. Düzenleyici Toksikoloji ve Farmakoloji . 50 (3): 376–399. doi : 10.1016/j.yrtph.2008.01.004 . PMID18325648 . _ 
• ^ Buchman AL (Temmuz 2001). “Glutamin: ticari olarak gerekli veya şartlı olarak gerekli mi? İnsan verilerinin eleştirel bir değerlendirmesi” . Amerikan Klinik Beslenme Dergisi . 74 (1): 25–32. doi : 10.1093/ajcn/74.1.25 . PMID11451714 . _ 
• ^ ^a bŞuraya atla: Holecek M (Eylül 2013). “Uzun süreli glutamin takviyesinin yan etkileri”. Parenteral ve Enteral Beslenme Dergisi . 37 (5): 607–616. doi : 10.1177/0148607112460682 . PMID 22990615 . 
• ^ Stehle P, Kuhn KS (2015). “Glutamin: yoğun bakım tedavisinde zorunlu bir parenteral beslenme substratı” . BioMed Araştırma Uluslararası . 2015 : 545467. doi : 10.1155/2015/545467 . PMC4606408 . _ PMID 26495301 .  
• ^ Berretta M, Michieli M, Di Francia R, Cappellani A, Rupolo M, Galvano F, ve diğerleri. (Ocak 2013). “Antiblastik tedavi sırasında onkolojik hastalarda beslenme” . Biyobilimde Sınırlar . 18 (1): 120–132. doi : 10.2741/4091 . PMID23276913 . _ 
• ^ Tao KM, Li XQ, Yang LQ, Yu WF, Lu ZJ, Sun YM, Wu FX (Eylül 2014). “Kritik hasta yetişkinler için glutamin takviyesi” . Sistematik İncelemelerin Cochrane Veritabanı . 2018 (9): CD010050. doi : 10.1002/14651858.CD010050.pub2 . PMC6517119 . _ PMID25199493 . _  
• ^ Moe-Byrne T, Brown JV, McGuire W (Nisan 2016). McGuire W (ed.). “Erken doğan bebeklerde hastalık ve ölümleri önlemek için glutamin takviyesi” . Sistematik İncelemelerin Cochrane Veritabanı . 4 (4): CD001457. doi : 10.1002/14651858.CD001457.pub6 . PMC7055588 . _ PMID27089158 . _  
• ^ Raizel R, Tirapegui J (5 Aralık 2018). “Serbest veya dipeptit formu olarak glutaminin direnç antrenmanından kas iyileşmesindeki rolü: bir inceleme çalışması” . Besleyin . 43 (1): 28. doi : 10.1186/s41110-018-0087-9 . ISSN 2316-7874 . S2CID81105808 . _